Αντίθετος όχι μόνο προς το ελληνικό Σύνταγμα αλλά και στο κοινοτικό δίκαιο, είναι η παραμονή των «προσφύγων» στα ελληνικά νησιά, σύμφωνα με γνωμοδότηση του Δικηγορικού Συλλόγου Χίου.
Η γνωμοδότηση αναφέρει με σαφήνεια ότι: «Η Συμφωνία της 18ης Μαρτίου 2016 μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας δεν προβλέπει ρητά την υποχρέωση παραμονής των προσφύγων- μεταναστών στα ελληνικά νησιά μέχρι να εξεταστεί η αίτηση ασύλου τους. Η υποχρέωση παραμονής των προσφύγων- μεταναστών αποτελεί προϊόν ερμηνείας. Η ερμηνεία αυτή όπως εφαρμόζεται μέχρι σήμερα ωστόσο είναι αντίθετη τόσο με το Ελληνικό Σύνταγμα όσο και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Συνεπώς, οι πρόσφυγες- μετανάστες, οι οποίοι εισέρχονται μέσω των ελληνικών νησιών στην Ελλάδα μπορούν να μετακινηθούν προς την υπόλοιπη Ελλάδα μέχρι να εξεταστεί η αίτηση ασύλου τους».
Στο κείμενο της γνωμοδότησης η συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας, περιγράφεται κυρίως ως μία πολιτική συμφωνία η οποία νομικά φέρει τα χαρακτηριστικά της Συμφωνίας Κυρίων (gentlemen’s agreement»), της οποίας η νομική ανάλυση βασίζεται στο διεθνές και ανθρωπιστικό δίκαιο αλλά και στον νόμο 4375/2016 που αφορά στη διαδικασία χορήγησης ασύλου και ανθρωπιστικής προστασίας στην Ελλάδα.
Όπως αναφέρεται ,η πρακτική εγκλωβισμού των μεταναστών στα νησιά «αποτελεί εν πολλοίς πολιτική και στρατηγική απόφαση, ώστε να αποτρέπονται οι μεγάλες ροές, χρησιμοποιώντας τα νησιά ως γεωφυσικό όριο εντός του οποίου θα εγκλωβιστούν οι πρόσφυγες και οι παράτυποι μετανάστες για άγνωστο χρονικό διάστημα, δημιουργώντας έτσι την απροθυμία και στους υπολοίπους που επιθυμούν να εισέλθουν στην Ε.Ε. να ακολουθήσουν τη συγκεκριμένη οδό».
Ο Δικηγορικός Σύλλογος μεταξύ άλλων σημειώνει ότι : « πουθενά δεν αναφέρεται ο λόγος ή η αιτιολογία του περιορισμού κυκλοφορίας, το μέγιστο χρονικό διάστημα του περιορισμού κυκλοφορίας και τυχόν δικαίωμα προσφυγής κατά του περιορισμού κυκλοφορίας. Επιπλέον, η παραπάνω πρακτική παραβιάζει ευθέως τα προβλεπόμενα τόσο από την συνθήκη του 1951 (της Γενεύης), όσο και από την οδηγία 2003/9/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιανουαρίου 2003 «σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων άσυλο στα κράτη μέλη», η οποία κατέστη νόμος του Ελληνικού Κράτους με το Π.Δ.220/2007 περί «προσαρμογής της Ελληνικής Νομοθεσίας προς τις διατάξεις της οδηγίας 2003/9/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιανουαρίου 2003».
Δεν υπάρχει νόμος για περιορισμό της μετακίνησης όσων αιτούνται άσυλο
Εξίσου σημαντικά είναι και τα όσα αναφέρει ο Δικηγορικός Σύλλογος για τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των αιτούντων άσυλο αφού όπως σημειώνει αυτό «μπορεί να γίνει μόνο με απόφαση των κυβερνήσεων των κρατών μελών, τα οποία και έχουν τη διακριτική ευχέρεια να καθορίσουν τον τόπο ή την περιοχή της χώρας όπου επιτρέπεται η κυκλοφορία τους, η οποία μπορεί να είναι διαφορετική από τον τόπο άφιξής τους».
Όμως, συνεχίζει ο Δικηγορικός Σύλλογος, τέτοιου είδους απόφαση δεν υφίσταται στην συγκεκριμένη περίπτωση και ανάλογος περιορισμός κυκλοφορίας των μεταναστών στα ελληνικά νησιά δεν έχει γίνει ούτε με απόφαση της Κυβέρνησης (υπουργική απόφαση κλπ) ούτε με κάποιον νόμο, ο οποίος έχει ψηφισθεί από την Ελληνική βουλή. Να σημειωθεί δε ότι πουθενά και σε κανένα νόμο δεν προβλέπεται υποχρέωση του κράτους υποδοχής να ολοκληρώνει τη διαδικασία ασύλου στα σύνορά του.
Όμως, συνεχίζει ο Δικηγορικός Σύλλογος, τέτοιου είδους απόφαση δεν υφίσταται στην συγκεκριμένη περίπτωση και ανάλογος περιορισμός κυκλοφορίας των μεταναστών στα ελληνικά νησιά δεν έχει γίνει ούτε με απόφαση της Κυβέρνησης (υπουργική απόφαση κλπ) ούτε με κάποιον νόμο, ο οποίος έχει ψηφισθεί από την Ελληνική βουλή. Να σημειωθεί δε ότι πουθενά και σε κανένα νόμο δεν προβλέπεται υποχρέωση του κράτους υποδοχής να ολοκληρώνει τη διαδικασία ασύλου στα σύνορά του.