Κυριακή 13 Μαρτίου 2016

Ερνστ Γύνγκερ - Το Αίμα


Η αλληλεγγύη μας πρέπει να είναι μια αλληλεγγύη του Αίματος. Αυτή είναι η πρώτη μας απαίτηση. Αλλά τι είναι το Αίμα; Αυτή αποτελεί μια απλή αλλά συνάμα και δύσκολη ερώτηση. Σε αυτή ανακαλύπτουμε την βαθιά αντίφαση μεταξύ του αισθήματος και της αντίληψης. 


Ο καθείς που πραγματικά αναγνωρίζει αξία στην ζωή νιώθει τι είναι αυτό, το κοινό Αίμα. Ακόμα γνωρίζει πως είναι πιο δύσκολο να μιλήσεις σε αυτές τις στιγμές όταν αυτή η υγρή δύναμη της φύσεως κοχλάζει με ανησυχία. Το Αίμα δεν μπορεί να εκφραστεί απλά με λέξεις. Η γλώσσα είναι σαν ένα δίχτυ ψαρέματος που χάνει την λεία του λιονταριού μέσω των κενών καθώς ανασύρεται από τα βάθη. Η γλώσσα περιέχει εντός της νόημα, όπως και οι τοίχοι ενός σπιτιού που μόνο από το παράθυρο μπορεί να ξεχυθεί λίγο φως. Αυτή η μυστηριώδης, ανομολόγητη φλόγα, με το που εκφραστεί με μια λέξη, γίνεται άχρωμη και χλωμή. Ακόμα και οι πλουσιότερες γλώσσες δεν είναι παρά ένα επιδέξιο πλαίσιο μιας μυστηριώδους απεικόνισης που είναι ορατή μόνο στο εσώτερο βλέμμα.

Το Αίμα είναι κάτι βαθύτερο, από οτιδήποτε γραφτεί ή ειπωθεί για αυτό. Οι διακυμάνσεις στις σκοτεινές και ανοιχτές μάζες του, γεννούν μαγευτικές μελωδίες οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν λύπη ή να γεμίσουν τα στήθη μας με χαρά. Είτε μας ελκύουν σε ανθρώπους, τοπία, αντικείμενα ή μας απωθούν από αυτά. Αυτό το μέγα άγνωστο που αποκαλύπτεται σε εμάς με την σιλουέτα των βουνών, στον ορίζοντα των πεδιάδων, στο παιχνίδι των σύννεφων στον ουρανό, στο ανθρώπινο γέλιο, στην κίνηση των αγριμιών ή στα χρώματα ενός πίνακα ο δημιουργός του οποίου μπορεί να είναι εκλιπών για χρόνια, εν συντομία, την μοναδική προφορά με την οποία η ζωή γύρω μας αντανακλάται καθορίζεται από την μοναδικότητα του αίματος. Μας παρουσιάζονται φαινόμενα, αλλά είναι η δύναμη και ο πλούτος του Αίματος του οποίου του δίδει πρώτα την σημασία, τα κάνει να φαίνονται σημαντικά, συμβολικά και βαθιά. Με τα μάτια βλέπουμε, με τα αυτιά ακούμε, με τα δάχτυλα αγγίζουμε, με το μυαλό μας αντιλαμβανόμαστε τις σκέψεις των άλλων, αλλά μόνο το Αίμα αποφασίζει αν αυτά θα είναι νεκρή ύλη ή θα τους δώσει πνοή. Αντιλαμβανόμαστε αντικείμενα μέσω των νευρών και των αισθητηρίων οργάνων, μέσω του Αίματος το εσώτερο νόημα μας αποκαλύπτεται. Χάρις στις αισθήσεις μας μπορούμε να γνωρίσουμε πράγματα, και χάρις στο Αίμα τα δεχόμαστε. Μέσω του αίματος νιώθουμε την συγγένεια ή την διαφορά. 

Το Αίμα νιώθει την συγγένεια ενός ανθρώπου με έναν άλλο. Ζούμε σε έναν κόσμο υπερπληθή και δεν μπορούμε να καταλάβουμε πόσο χαρούμενος είναι ο άνθρωπος που βρίσκει αυτές τις συγγένειες μιας και η επιθυμία για εξορθολογισμό των πάντων κατασίγασε τα ένστικτα. Μόνο η μοναξιά, μόνο οι μεγάλες διαφορές στην ράτσα και οι δυνάμεις της φύσεως είναι ικανές για άλλη μια φορά είναι ικανές να αφυπνίσουν από τον λήθαργο αυτό το παντοδύναμο συναίσθημα που ελλοχεύει σε κάθε άνθρωπο. Ακόμα και ένας ψυχρός και νηφάλιος συγγραφέας σαν τον Στανλευ απάντησε γυρνώντας από την περιπέτεια του στο Κονγκό, περνώντας πολλά χρόνια με τους εκεί μαύρους λαούς, πως βίωσε ένα μεθυστικό και ασύγκριτο συναίσθημα μόλις συνάντησε πάλι έναν Λευκό.

Όμως ακόμα και στον σύγχρονο πολιτισμό, σε αυτό τον αισθητά μηχανοποιημένο κόσμο, δεν είμαστε ικανοί να δραπετεύσουμε από την επιρροή του Αίματος. Άνθρωποι που σφίγγουν τα χέρια, το αντάμωμα των βλεμμάτων, ο τόνος της φωνής, όλα εξαρτώνται από το περιεχόμενο του λόγου, του ύφους, της ένδυσης, της κίνησης και των μορφασμών, η αντίληψη χιλιάδων λεπτών ζητημάτων, ακόμα και όταν δεν σκεφτόμαστε για αυτά, ομιλούμε την γλώσσα του Αίματος, το Αίμα μιλά μέσω ημών, φωνάζοντας, ελκύοντας ή απωθώντας. Παρά την σωρεία από προσωπεία, το εγώ και το εσύ, πετυχαίνουν την αμοιβαία κατανόηση χάρη στην μυστική γλώσσα που προηγείται όλων των γλωσσών. Και εκεί που υπάρχει κοινό έδαφος μεταξύ εγώ και εσύ πρέπει να υπάρχει και κάτι μεγαλύτερο, ένα περιβάλλον που περιέχει και τις δύο πλευρές, όπως σε μια δίνη αιθέρα επιτρέπει τις ακτίνες του ηλίου. Είναι το πεπρωμένο, που ενώνει μοναχικούς ανθρώπους μαζί σε μια συγγένεια και ένα κοινό νόημα. Με τις ατομικές αισθήσεις μπορούμε μόνο να αφουγκραστούμε την επιφάνεια των φαινομένων και όχι τους πραγματικούς δεσμούς, την υπόγεια διαπλοκή των ριζών που εκβάλουν εδώ και εκεί με νέες φύτρες συγκρινόμενα με το άτομο δεν είναι τίποτα μιας και μόνο αυτοί έχουν την ισχύ της συλλήψεως. Έχουμε μια φευγαλέα αντίληψη του γεγονότος αυτού χάρις στο Αίμα, χαρίζοντάς μας το ευχάριστο συναίσθημα της αλληλεγγύης και της ενότητας. 

Αν μια κοινότητα δεν έχει αυτό το αίσθημα, τότε είναι ήδη νεκρή ως κοινότητα. Ένας λαός που δεν νιώθει τους δεσμούς Αίματος δεν είναι παρά μια μάζα, ένα φυσικό σώμα ανίκανο να ορθωθεί υπεράνω της ύλης και να εκδιπλωθεί ως δύναμης μιας ανωτέρας ζωής. Δεν υπάρχει θέση για το εκπληκτικό σε μια τέτοιο κοινότητα, το εκτυφλωτικό της φως δεν μπορεί πλέον να ανακουφίσει τον άνθρωπο σε στιγμές αδυναμίας, μόνο μηχανιστικοί νόμοι προελαύνουν. Ο καθείς δεν θα έπρεπε να ζήσει, να πεθάνει, ούτε να αναπαραχθεί ή ούτως ή άλλως να δαπανήσει δημιουργικές δυνάμεις εντός του για μια τέτοια κοινότητα πέρα από την ατομική σφαίρα. Δεν έχει πια το πεπρωμένο ή το Αίμα το οποίο να είναι δυνατό να αποδεχθεί αυτήν την μοίρα. 

Αυτά τα δυο στοιχεία δίνουν στη ζωή την μεγάλη ένταση, το σκοπό, την αξιοπρέπεια και το τραγικό της περιεχόμενο. Το πεπρωμένο και το Αίμα. Η πρώτη είναι μια αόρατη δύναμη, η δεύτερη μια δύναμη της φύσεως εντός της οποίας βρίσκουμε το πεπρωμένο. Μοναχά χάρις σε αυτό μπορούμε να κατανοήσουμε με σαφήνεια την ουσία του Αίματος. Αίμα δίχως πεπρωμένο, είναι σαν μια αφόρτιστη μπαταρία, έναν μαγνήτη δίχως μαγνητική δύναμη. Η αγνότητα και η στόφα του Αίματος, η ποιότητα του μίγματος του δεν έχει κανένα νόημα αν δεν υπάρχει και ένα μεγάλο πεπρωμένο. Είναι σαν τη λύδια λίθο που χρησιμοποιείται για να εξακριβωθεί η αξία του αίματος. 

Αυτός και είναι ο λόγος που απορρίπτουμε όλες τις απόπειρες να περιληφθεί το Αίμα και η Φυλή με την αχλή μιας εκλογίκευσης. Το να αποδείξει κανείς την αξία του Αίματος μέσω του μυαλού και της σύγχρονης φυσικής ιστορίας είναι σαν να απαιτείς από έναν υπηρέτη να απαντήσει για χάρη του αφέντη του. Δεν θέλουμε να ακούμε για χημικές αντιδράσεις, μεταγγίσεις αίματος, σχήματα κρανίων και Αρίων τύπων. Όλα αυτά αργά ή γρήγορα θα οδηγήσουν στην ασχήμια και σε μικροπρεπείς φλυαρίες που θα ανοίξουν την πόρτα στην διάνοια για να μπει σε έναν κόσμο αξιών τον οποίο είναι ανίκανοι να αντιληφθεί και μπορεί μοναχά να καταστρέψει. Το Αίμα δεν χρειάζεται ούτε αποδείξεις ούτε δοκιμές νομιμοποίησης, ειδικά αν μιλάμε για την σχέση ενός ανθρώπου με τον μπαμπουίνο. Το Αίμα είναι το καύσιμο το οποίο τρέφει την μεταφυσική φλόγα του πεπρωμένου .Μπορεί να έχει την οποιαδήποτε χημική σύσταση, αυτό δεν μας ενδιαφέρει. Ας αφήσουμε τους ανθρώπους της επιστήμης να κοιτούν τα αιμοσφαίρια στο μικροσκόπιο και να διαλέγονται για αυτά. Είναι το πνεύμα που γεμίζει σελίδες επί σελίδων στα βιβλία με τέτοια ερωτήματα, αλλά η ζωή γεμίζει τα κενά του πεπρωμένου με κάτι άλλο. 

Η μαγνητική δύναμη του Αίματος δεν χρειάζεται εξωτερικά υλικά γνωρίσματα. Κατέχει μια συμβολική αξία, όχι μια λογική. Οι φορείς του βρίσκουν ο ένας τον άλλο, σαν δυο πεταλούδες στην πεδιάδα το βράδυ. Αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλο από χιλιόμετρα. Αισθάνονται πότε έρχεται ο καιρός τους, όπως και οι κλίσεις των αποδημητικών σμηνών που γνωρίζουν περισσότερα από όλους τους μετεωρολογικούς σταθμούς του κόσμου. Στα πάντα ακολουθούν την αλύγιστη κλήση του πεπρωμένου, πολύ πριν από όταν οι ιστορικοί θα γράψουν αυτήν την αναγκαιότητα στα βιβλία ιστορίας. Το Αίμα γνωρίζει άριστα από πού θα αντιμετωπίσει τον κίνδυνο και πού θα αντλήσει υποστήριξη. Δεν μπορείς να το ξεγελάσεις δένοντάς του τα μάτια, μιας και βλέπει δίχως φως.

Η συγγένεια του Αίματος γεννάται εκεί που το Αίμα περιβάλλεται από τα δεσμά του πεπρωμένου. Δίχως αυτά τα δεσμά η οικογένεια, μια αριστοκρατία, ένας λαός, τα πάντα θα χάσουν το νόημα τους, όλες οι βαθιές αρχαίες αισθήσεις θα γίνουν στόχος χλεύης από τα “απελευθερωμένα” μυαλά, από αλαζόνες και κυνικούς συγγραφείς. Τα πάντα εξισώνονται, αποσυντίθενται και καθυβρίζονται στην επιφάνεια, ισοπεδώνοντας κάθε δημιουργική απόκλιση και η αίσθηση του μοναδικού πεθαίνει  στην έρημο των κοινών αληθειών, αυτή η αντίληψη ενός οργανικού δεσμού. Το άτομο δεν αναγνωρίζει πλέον τις προσβολές εναντίον της κοινότητάς του σαν ένα φτύσιμο στο πρόσωπο του, τα μεγάλα κατορθώματα του ενός δεν εμπνέουν την περηφάνια στο σύνολο, κανείς πια δεν μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του στους ηγέτες του, και αυτή η θαυμάσια αντίληψη της ενότητας που γεμίζει μεγάλες πόλεις με την μεγαλύτερη εξύμνηση της ζωής εκλείπει. Και με αυτή την επικύρωση μιας παντοδύναμης, αιώνιας, ζωής εξαφανίζεται η περιφρόνηση για το θάνατο, μιας και είναι συνυφασμένη αυτή η αντίληψη με την κατανόηση πως ένα άτομο έχει σημασία και αξία μόνο εν συναρτήσει με την υψηλότερη, υπερπροσωπική αξία. Η βούληση για θυσία, αυτή η ιερή δύναμη που συμφιλιώνει κάποιον με το θάνατο, εξαϋλώνεται. 

Για το Αίμα, η κίνηση είναι πιο σημαντική από τον στόχο. Το Αίμα δεν αναγνωρίζει την πρόοδο, μιας και η θέληση του αναζητά και φτάνει το απόλυτο σε κάθε εποχή, σε κάθε τόπο και κάθε κοινότητα. Όλα συνοψίζονται κάτω στον εγγύς δεσμό και στην αήττητη δύναμη του. Για αυτό αναγνωρίζουμε τα ηρωικά κατορθώματα όλων των εποχών και των χωρών. Η αγάπη μας για την Ρώμη, δεν αποκλείει την αγάπη μας για τον Αννίβα. Στον Ναπολέοντα βρίσκουμε μια θαυμάσια έκφραση της ενέργειας της ζωής. Αναγνωρίζουμε τις μεγάλες και τις λερωμένες με αίμα της Γαλλικής Επαναστάσεως, από τον Μιραμπώ έως τον Ροβεσπιέρρο, τον καθένα με τον δικό του τρόπο, και κάθε παράδειγμα βίας, παύουν να φαίνονται αποτρόπαια σε μας όσο θυμόμαστε τον ψυχρό Μπαράς. Εναποθέτουμε φόρο τιμής στην επανάσταση μας, μόνο αν χύθηκε αρκετό αίμα για αυτήν. 

Καθώς μας αποτιμούν οι απόγονοί μας δεν θα κοιτάξουν τους στόχους που κυνηγήσαμε να επιτύχουμε. Οι στόχοι επιτεύχθηκαν, οι αποστολές εξετελέσθησαν, και νέοι βρέθηκαν. Το πεπρωμένο υπάρχει για πάντα και μόνο το νεαρό Αίμα επικυρώνει εαυτόν σε νέες μορφές κάθε φορά. Δεν θα μετρηθούμε με τον χάρακα της επιτυχίας μόνο. Μόνο ένα θέμα μετράει, πως φτάσαμε το δυναμικό που μας εναπόθεσε το πεπρωμένο ή όχι. Οι Σπαρτιάτες του Λεωνίδα έπεσαν αλλά η ηρωική πράξη τους εκπλήρωσε το απόλυτο νόημα. Ποτέ και πουθενά και με κανένα μέσο η ζωή δεν θα είναι σε θέση να διαπράξει μεγαλύτερο ηρωισμό.

Όχι, δεν θα κριθούμε από την επιτυχία μας, το μόνο που θα μας ρωτήσουν είναι πόσο δυνατό ήταν το “ΝΑΙ” μας, πόσο λαμπερή ήταν η φλόγα της θελήσεως που μας κυρίευσε. Και μια μέρα θα είμαστε  ικανοί να πούμε πως ήταν το μέρισμά μας στην τύχη, καθώς προσεγγίζαμε το απόλυτο με μια νέα έκφανση της μοίρας. Κάθε πολεμικό πλοίο που βυθίστηκε κάτω από την θάλασσα με την σημαία του μεσίστια είναι η μαρτυρία μας. Και όλοι αυτοί που ήταν εντός του, από τον ναύαρχο έως και τον τελευταίο ναύτη, είναι ήρωες δεμένοι με το Αίμα και γεμάτοι περιφρόνηση για τον θάνατο. Το ίδιο μας μαρτυρούν οι στρατιώτες του πόλεμου χαρακωμάτων, που δίχως φόβο αντιμετώπισαν τις αντίπαλες στρατιωτικές μηχανές και πέσαν σφαγμένοι, αποδεχόμενοι την ύψιστη υπαρξιακή εμπειρία με μια ζωηρή έξαρση.

Όλα αυτά είναι τώρα μέρος του αιωνίου, καθώς στεκόμαστε ανάμεσα σε έναν αλλαγμένο κόσμο. Το Αίμα μας προσδοκά νέους στόχους, διψά για νέες ιδέες για να μεθύσει με αυτές, μια νέα κίνηση για να δοθεί μέχρι εξαντλήσεως., νέες θυσίες για να μπορέσει να θυσιάσει εαυτόν. Το Αίμα θέλει να  μετέχει στην μεγάλη αγάπη, θέλει να ζήσει και να πεθάνει για αυτήν.